De auteur Stephen Fry verrast me altijd weer met zijn boeken. Zijn boek Mythos heb ik een poosje laten liggen, omdat ik dacht dat ik de Griekse verhalen over goden nou wel kende. Maar toch sloeg ik het boek open en keek ik ineens anders tegen de mythes aan. Dus daarna ook maar meteen het ‘tweede’ boek: Helden (Heroes) er achteraan gelezen. En dat had ik nog niet uit of Troje (Troy) was net uit. En de Trojaanse vertellingen zijn ook erg spannend. Fry schrijft alsof hij je beste vriend is die heel enthousiast in een onderwerp is gedoken. Humor en kennis komen zo fijn samen.
Griekse mythes en helden
Mythos duikt in de perikelen en familiebanden van het Griekse pantheon. Alle goden en godinnen komen voorbij. Zoals Zeus en zijn vrouw Hera, die het niet altijd makkelijk heeft met de vele veroveringen van haar man. En Apollo en Ares, Artemis en Aphrodite, maar ook de halfgoden, de titanen en wat er aan vooraf ging. Elk verhaal wordt van begin tot eind verteld, terwijl Fry probeert om er een lijn in te ontdekken. Er staan dan ook vaak voetnoten bij, om aan te geven dat in sommige vertellingen de zaken anders lopen. Dat geeft een goed overzichtelijk beeld.
In Helden (Heroes) horen we de verhalen van alle legendes die géén goden waren, of in sommige gevallen de halfgoden. Het verhaal van Jason en de Argonauten, bijvoorbeeld: een verhaal dat ik als 7-jarige als ontzettend spannend vond. In dat geval wordt de held Jason niet altijd als een brave man voorgesteld. Jason was soms gewoon een hork van de bovenste plank. En Stephen Fry is daar ook eerlijk en direct in. Jason gaat op zoek naar het Gulden Vlies: een gouden vel van een mythische ram. Het was een onmogelijke opdracht, omdat er een monsterlijke draak is die het vlies bewaakt. Jason krijgt hulp van een mooie dame, maar die laat hij vervolgens gewoon ergens in haar eentje achter. Lekker dan.
Troje: echt of sprookje
Het derde boek in deze ‘serie’ is Troje (Troy). Troje is een stad uit legendes en verhalen, waarvan het vermoeden er is dat een dergelijk stad echt bestaan heeft, maar daar is geen hard bewijs voor. De verhalen rond de Trojaanse oorlog zijn door Homeros opgetekend in de Ilias. Fry geeft er zijn eigen draai aan en balanceert mooi tussen het verhaal van een belegering van een stad en de inmenging van de goden en godinnen. Heel anders dan in de film Troy, waarbij het verhaal als een soort semi-geschiedkundige gebeurtenis wordt gepresenteerd.
Wat ik mooi vind is dat Fry beschrijft hoe de mooie Helene, waardoor de hele oorlog begonnen is, aan het hof van Troje toch een beetje uit de toon valt. Na elk jaar van de belegering, wordt het moeilijker voor haar om te bevatten dat dit allemaal gebeurt vanwege haar. En Cassandra die voorspellende gaven heeft, en iedereen steeds waarschuwt dat het fout gaat lopen, maar niemand die naar haar luistert. Haar voorspellingen zijn correct, maar omdat zij de god Apollo afwees, zorgde hij ervoor dat niemand haar ooit meer zou geloven. Ken je dat gevoel? Fry heeft groot sympatie voor beide vrouwen.
Inspiratie van mythes en helden
De verhalen uit het oude Griekenland hebben veel kunstenaars geinspireerd. Er zijn schilderijen die scenes uit de mythes voorstellen en de helden werden soms door machthebbers gebruikt om hun eigen macht te vertegenwoordigen. Wie wil er nou niet vergeleken worden met bijvoorbeeld Hercules?
Troy (de film) is een moderne versie van de legende. De fascinatie met de oude verhalen is er nog steeds. De helden worden door onze moderne helden gespeeld: acteurs. En in plaats van dat we onze fantasie moeten gebruiken om voor te stellen hoe groot een hol houten paard moet zijn om 13 mensen in te verstoppen, zien we een hoe dat er op film uitziet. Daarom alleen al is het fijn om ook een boek te lezen over deze mythes en helden, zodat onze eigen fantasie geprikkeld wordt.
Lezen dus!
De verhalen van de mythes en helden zijn zo fantasierijk dat het fijn is om dat zelf te bedenken. Dat Stephen Fry het zo beschrijft dat dat vanzelf gaat is mooi meegenomen. Zijn toon en enthousiasme spettert van de pagina’s af en hij heeft absoluut zijn voorkeuren voor bepaalde personen in de verhalen. Ook als je niks afweet van de verhalen, wordt je er vast door gegrepen. Lezen dus.