Net nu ik denk: ‘hey, het wordt wat makkelijker!’ besef ik me dat ik voorlopig alleen nog maar het ene schrift een beetje onder de knie krijg: Hiragana. En daar ken ik nu wel zo’n beetje de helft van. Maar nu schotelt Duolingo mij steeds vaker Kanji voor. En af en toe Katakana. En vooral met Kanji is het erg lastig, want daar zijn meer tekens en ingewikkeldere tekens. Ga ik dit ooit onder de knie krijgen? En moet dat per se?

Hiragana, Katakana en Kanji

26 letters en 10 cijfers zijn genoeg, toch? Neen, het kan meer, beter en ingewikkelder. Het is een wonder dat Japans uberhaupt gelezen kan worden, denk ik wel eens! Als ik dan bedenk dat Franzen een probleem maken van Engelse leenwoorden in hun taal, dan daag ik ze uit om in plaats van daar Franse termen voor te bedenken gewoon een compleet nieuw alfabet te maken om die ver-franste woorden mee te schrijven! Want het Katakana bevat dezelfde klanken als het Hiragana, maar wordt voornamelijk gebruikt om buitenlandse woorden mee te spellen. Het is dus een verdubbeling van de 46 klanken, maar in een andere vorm.

En dan heb ik het nog niet over de onuitputtelijke voorraad van de Kanji, die gebasseerd is op het Chinese schrift. In totaal begrijp ik dat er (met Hiragana en Katakana) zo’n 700 veelgebruikte tekens zijn. … Laat dat even inzinken. Vooral de combinatie van het cijfer 700 en de term veel-gebruikt. Maar kom op: ik heb nog zeker 30 jaar van mijn leven in het vooruitzicht, dus ik verwacht dat ik voor ik het hoekje omga toch wel de helft daarvan geleerd heb en kan gebruiken. Toch?https://www.youtube.com/watch?v=4nTwlFIckGA

Katakana: ook voor buitenlandse namen?

Ik heb zelf een niet-nederlandse naam, wat vooral in mijn jeugd heel verwarrend was voor mensen. Er zit ook nog eens een letter in die in het Nederlands weinig gebruikt wordt: de Y (niet de IJ). Een van mijn opa’s noemde mij standaard ‘Jos’ of ‘Josje’ omdat het idee van een IE-klank in die naam vreemd was (Dzj-oj-s/DzjoIEs)). Voor andere mensen werd mijn naam ‘George’, ‘Joris’, ‘José’, ‘Jois’. In het Japans klinken Westerse namen ook anders. Net zoals mijn naam uitgesproken door een Fransman, Duitser, Italiaan of Egyptenaar ook anders klinkt. En dan heb ik het nog niet eens over ‘Daenelia’.

Normaal gesproken worden Japanse namen in Kanji geschreven. Ik geloof dat sommige namen op verschillende manieren geschreven kunnen worden, afhankelijk van welke Kanji je wilt gebruiken. Maar soms wordt een naam ook ‘phonetisch’ geschreven in Hirangana of Katakana, maar ik denk dat Katakana het meest gebruikt wordt. Kanji-namen zijn zo verbonden met de Japanse namen dat je niet zomaar een niet-Japanse naam in Kanji kan schrijven. Het is bijna alsof het schrift dan verbonden is met de identiteit.

Letters of woord

Ik denk dat het ook praktisch gezien anders is: omdat Kanji zoveel tekens kent, zal een Japanse lezer meer leunen op hoe die tekens voor de eigen taal gebruikt worden. Net zoals ik als Nederlandse ook vaan woorden ‘herken’, in plaats van letter-voor-letter lees. (Daarom lees ik soms ook over mijn eigen typefouten heen: ik zie dan een ‘woord’ wat lijkt op het woord wat ik verwacht in plaats van elke letter afzonderlijk.)

Taal blijft een fascinerend iets. En de manier waarop mensen er een vrij ingewikkeld iets van hebben gemaakt, lijkt toch inderdaad een ding te zijn waar wij de dieren op voor zijn. Er zijn voorbeelden van dieren die waarschuwingen geven aan elkaar – eksters die een kat zien schreeuwen zich het schompes. Er zijn voorbeelden van dieren die complexe zaken proberen te communiceren. Maar taal? Zoals wij dat kennen en kunnen hanteren? Dat is echt uniek, zie ik nu wel.